XƠ GAN – PHÂN LOẠI VÀ BIẾN CHỨNG

Xơ gan là một trong những nguyên nhân gây ra tử vong cho hàng ngàn người ở Hoa Kỳ và các nước Châu Âu mỗi năm. Các quốc gia Châu Á trong đó có Việt nam cũng không ngoại lệ thậm chí còn có xu hướng tăng cao hơn do tình trạng sử dụng rượu, bia, thói quen sinh hoạt và chưa quan tâm đến khám sức khỏe thường xuyên để phát hiện và điều trị bệnh nói chung và gan nói riêng dẫn đến tổn thương khó phục hồi.

Bài viết này xin cung cấp một số thông tin cơ bản về xơ gan, nguyên nhân, triệu chứng và chế độ chăm sóc cho bệnh nhân xơ gan.

Xơ gan là hậu quả của bệnh gan mạn tính do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng biể hiện qua 2 giai đoạn khác nhau là xơ gan còn bù và xơ gan mất bù.

Theo WHO, Xơ gan là quá trình tổn thương lan tỏa với sự thành lập tổ chức sợ và đảo lộn cấu trúc tế bào gan rồi tái tạo lại thành tường nốt nhu mô gan mất cấu trúc bình thường.

Phân loại xơ gan được chia theo các tiêu chí khác nhau:

Theo hình thái:
- Xơ gan nốt nhỏ.
- Xơ gan nốt lớn
- Xơ gan hỗn hợp.
Theo nguyên nhân:
- Xơ gan do rượu: với rượu gan có thể bị nhiều tổn thương dẫn đến các bệnh khác nhau như viêm gan do rượu, gan mỡ do rượu và xơ gan; Khi có xơ gan người bệnh thấy có chán ăn mệt mỏi, giảm cân, suy gan và tăng áp…
- Xơ gan do nhiễm trùng: đứng đầu là do virus viêm gan B, C hoặc phối hợp D gây xơ gan nốt lớn…
- Xơ gan do chuyển hóa.
- Xơ gan do ứ mật kéo dài trong và ngoài gan.
- Xơ gan do nghẽn tĩnh mạch.
- Xơ gan do rối loạn miễn dịch.
- Xơ gan do thuốc và nhiễm ký sinh trùng, nhiều nguyên nhân khác..

Trên lâm sàng điều trị, xơ gan rất đa dạng, thay đổi thùy theo từng giai đoạn:

Giai đoạn còn bù (gan còn khả năng bù trừ và sinh sản lớn):
- Bệnh nhân thấy ăn không ngon, châm tiêu.
- Rối loạn tiêu hóa: chướng hơi, phân lúc lỏng và lúc táo
- Đau nhẹ vùng hạ sườn phải, sờ thấy gan lớn…
- chảy máu chân răng, giảm tình dục, rối loạn kinh nguyệt, rối loạn giấc ngủ…
- Có xuất hiện phù kín đáo ở mắt cá chân, giãn mạch, hồng ban lòng bàn tay,

Giai đoạn này có thể duy trì nhiều năm hoặc chuyển sang giai đoạn mất bù, hoặc tử vong vì một bệnh khác.

Giai đoạn mất bù: có một số triệu chứng có thể thấy như:
- Hội chứng suy gan: chán ăn, gầy sút rõ ở mặt, ngực, ăn chậm tiêu, đầy bụng, phân có thể có mỡ, chảy máu chân răng, chảy máu dưới da, lông tóc dễ rụng…
- Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa: Bụng chướng, đi ngoài ra máu, nôn máu, tuần hoàn bàng hệ, lách lớn, có trĩ, cổ chướng
- Có thể có các biểu hiện khác kèm theo: Sỏi mật, hội chứng gan thận do suy thận sau giai đoạn hạ áp và choáng; loét dạ dày tá tràng; nhiễm khuẩn, đái tháo đường…

Biến chứng của xơ gan:

Xuất huyết tiêu hóa do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản, chảy máu nhiều nơi hoặc lan trnà ống tiêu hóa, nêu sgan mất bù có thể dẫn đến hôn mê và tử vong.
Xơ gan dẫn đến ung thư hóa.
Bệnh nhân dễ nhiễm khuẩn.
Hôn mê gan
Nhiễm trùng dịch cổ chướng.

Cũng cần phân biệt giữa xơ gan với một số bệnh lý khác có các dấu hiệu tương đồng như:

Suy dưỡng: do cắt ruột, suy kiệt kéo dài…
Thận hư: có phù nhanh…
Lao màng bụng.
U ác tính ổ bụng.
Ung thư gan

Với bệnh nhân có xơ gan chế độ nghỉ ngơi, ăn uống là rất quan trọng. Trong giai đoạn xơ gan tiến triển: cần nghỉ ngơi tuyệt đối, giảm đòi hỏi của cơ thể với các hoạt động của chức năng gan;

Chế độ ăn của bệnh nhân xơ gan cũng cần tăng thực phẩm giàu đạm, vitamin, nếu có tiền hôn mê gan thì giảm đạm, có mỡ phân thì giảm mỡ, có phù cổ chướng thì ăn nhạt tuyệt đối. Ngoài ra cần tuân thủ nghiêm túc chế độ điều trị thuốc.

Bệnh lý xơ gan trên thực tế rất đa dạng và phức tạp với nhiều nguyên nhân, triệu chứng và biến chứng khó lường do vậy đối với xơ gan, nếu các bạn có nghi ngờ hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để thăm khám và điều trị sớm, tuân thủ chế độ điều trị, nghỉ ngơi, ăn uống để đảm bảo giữ gìn tốt nhất cho gan không để gan suy và chuyển sang ung thư hay bất kỳ một biến chứng phức tạp nào khác.

Đông y Thiện Tri Thức tổng hợp.