VIÊN GAN CẤP – NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN

Viêm gan cấp là một khái niệm chỉ tình trạng gan bị tổn thương cấp do các tác nhân gây nên như: các loại virus (A, B, C…), vi khuẩn (xoắn khuẩn Leptospira), ký sinh trùng (sốt rét), hoặc do hóa chất như rượu, thuốc.

Trong bài này chúng tôi chỉ chia sẻ những kiến thức về viêm gan nhiễm độc do thuốc, độc chất và do rượu:

Viêm gan do thuốc:

Gan có vai trò chuyển hóa chất trong đó có thuốc, khi số lượng chất tăng lên sẽ vượt quá khả năng đào thải và chuyển hóa của gan, thuốc sau khi được oxit hóa thay vì bị bất hoạt lại trở thành chất có hoạt tính mạnh: Tác động trực tiếp lên tế bào gan gây tổn thương phá hủy cấu trúc tế bào, gây ứ mật; hoặc cũng có thể có vai trò như dị nguyên tế bào gan sẽ bị phá hủy bởi chính hệ miễn dịch;

Các dấu hiệu cơ bản có thể thấy trong các dạng này:

Ứ mật gây vàng da, nước tiêu sẫm, phân bạc mầu, đôi khi xuất hiện đau bụng. Gan bình thường hay lớn. Khi dừng thuốc sẽ hết (Viêm gan do ứ mật).
Đau tứ vùng gan, sốt nhẹ, buồn nôn và nôn kèm vàng da. Có tình trạng suy gan thường là vừa phải nhưng không loại trừ có suy gan nặng, đe dọa tử vong (Viêm gan có hoại tử).
Các loại thuốc kháng sinh, thuốc chống trầm cảm, thuốc gây mê, lợi tiểu, chống loạn nhịp, tăng huyết áp, các thuốc chống đông, chống động kinh, viêm khớp, thuốc ức chế miễn dịch, giảm lipid máu đều có nguy cơ gây viêm gan cấp ở các mức độ khác nhau và tùy vào khả năng đáp ứng của từng cá nhân có thể có biểu hiện của từng dạng viêm hoặc phối hợp cả hai dạng trên.
Một điều rất có giá trị đó là tái phát các triệu chứng khi dùng lại thuốc, do vậy, khi dùng thuốc các bạn nên giữ lại vỏ thuốc hoặc lưu lại tên thuốc để bác sỹ có thể biết tình trạng của chúng ta.
Một số yếu tố cũng làm tăng nguy cơ viêm gan do dùng thuốc: tuổi và giới, Tương tác thuốc, Liệu trình sử dụng, tình trạng dinh dưỡng, phụ nữ mang thai, bệnh hệthống, chức năng thận…

Viêm gan do ngộ độc:

Nguyên nhân có thể do ăn nhầm nấm độc với các triệu chứng: đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy đẫn đến rối loạn nước và điện giải có nguy cơ cao dẫn đến tử vong.
Nhiễm độc do paracetamol: khi dùng quá liều quy định, thời gian diễn biến càng lúc càng nặng nếu không được phát hiện và xử lý sớm: sau 24h xuất hiện các triệu chứng chán ăn, nôn, đau hạ sườn phải, tim nhanh huyết áp hạ; sau 72h, triệu chứng trầm trọng hơn: nôn, mệt mỏi, vàng da, lú lẫn, ngủ gà có thể hôn mê, tổn thương thận gây suy thận, có thể chảy máu tiêu hóa. Một lưu ý quan trọng là dù có dùng paracetamol với liều điều trị thông thường nhưng với thời gian dài liên tục cũng có thể dẫn đến xơ gan và viêm gan mạn.

Viêm gan do rượu: Rượu thường gây ra tổn thương gan dưới 3 dạng chính là viêm gan, gan nhiễm mỡ và xơ gan. Cả 3 tổn thương này thường kết hợp với nhau.

Khi trúng độc rượu nặng thường dẫn đến xơ gan. Triệu chứng chính là đau hạ sườn phải, sốt,vàng da, dễ nhầm với vàng da do viêm đường mật. Nếu lại trên nền một bệnh nhân đã có xơ gan thì sẽ làm tăng tình trạng suy gan.

Gan là cơ quan quan trọng của cơ thể giúp đào thải và giải độc tố, việc sử dụng bất kỳ loại thuốc nào cũng cần hêt sức thận trọng, không nên làm dụng thuốc và không nên sử dụng rượu bia, những yếu tố này đều bất lợi cho gan về lâu dài. Khi có những dấu hiệu như trên bạn hãy đến cơ sở y tế uy tín để khám và điều trị sớm.

*Tài liệu tham khảo: Bài giảng Bệnh tiêu hóa – ĐH Huế;

Bài giảng Nội khoa – ĐH Y Hà Nội và một số tài liệu y khoa khác.

Đông y Thiện Tri Thức tổng hợp.