SUY NHƯỢC CƠ THỂ_PHẦN 2_DO ÂM HƯ, DƯƠNG HƯ

PHẦN 2

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến chứng suy nhược cơ thể, thể hiện ở sự giảm sút về tinh khí, huyết, tân dịch làm mất đi sự điều hòa của công năng của tạng phủ. Trên lâm sàng ngoài nguyên nhân do Khí hư, huyết hư còn do những nguyên nhân:

Dương hư: gặp ở hai tạng tỳ và thận.

Tỳ dương hư: thường gặp ở người rối loạn tiêu hóa, viêm đại tràng mạn, loét dạ dày, tiêu chảy mạn tính.

  • Triệu chứng: trời lạnh đau bụng, ,đầy bụng, chườm nóng thì đỡ đau, tiêu chảy, người lạnh, tay chân lạnh. Lưỡi nhạt, rêu trắng, ăn kém, mạch trầm trì.

  • Phương pháp: Ôn trung kiện tỳ (ôn vận tỳ dương).

  • Bài thuốc 1:

Hoài sơn

16g

Hạt sen

12g

Sa nhân

8g

Bán hạ chế

8g

Vỏ quýt

8g

Cây vú bò

8g

Mạch nha

8g

 

 

  • Bài thuốc 2: LÝ TRUNG THANG GIA GIẢM

Đảng sâm

16g

Trần bì

6g

Can khương

6g

Liên nhục

12g

Trích thảo

4g

Sa nhân

6g

Bạch truật

12g

 

 

  • Bài thuốc 3: CHỨNG DƯƠNG LÝ LAO THANG

Đảng sâm

12g

Nhục quế

4g

Bạch truật

12g

Ngũ vị tử

6g

Hoàng kỳ

12g

Gừng

2g

Cam thảo

4g

Đại táo

12g

Trần bì

6g

 

 

Nếu tiêu chảy nhiều thêm Can khương 8g, mạch trầm trì thêm phụ tử chế 8g. Cứu các huyệt Tỳ du, Thận du, Túc Tam lý, Công tôn, Tam âm giao, Quan nguyên, Khí hải.

Thận dương hư: thường gặp người già lão suy, tiêu chảy mạn tính, suy nhược thần kinh thể hưng phấn giảm

  • Triệu chứng: sợ lạnh, tay chân lạnh, đau lưng, di tính, tiểu tiện nhiều lần răng rụng, chất lưỡi nhạt, tiêu chảy buổi sáng (ngũ canh tả), mạch trầm trì nhược.

  • Phương thuốc: Ôn bổ thận dương (mệnh môn).

  • Bài thuốc 1:

Kim anh tử

12g

Hoài sơn

12g

Nam đỗ trọng

20g

Hà thủ ô

12g

Long nhãn

12g

Ba kích

10g

Khiếm thực

10g

Cao ban long

10g

Quy bản

10g

Thục địa

12g

Sắc uống.

  • Bài thuốc 2: THẬN KHÍ HOÀN (BÁT VỊ QUẾ PHỤ):

Thục địa

16g

Đan bì

8g

Sơn thù

12g

Phục linh

8g

Hoài sơn

12g

Nhục quế

4g

Trạch tả

8g

Phụ tử chế

8g

  • Bài thuốc 3: HỮU QUY HOÀN

Lộc giác giao

12g

Kỷ tử

10g

Thục địa

16g

Thỏ ty tử

8g

Sơn thù

8g

Nhục quế

10g

Đỗ trọng

12g

Phụ tử chế

8g

Đương quy

8g

 

 

Cứu các huyệt Quan nguyên, Khí hải, Mệnh môn, Thái khê, Túc tam lý.

Âm hư: gồm phế âm hư, tâm âm hư, tỳ âm hư, can âm hư và thận âm hư.

Phế âm hư: thường gặp ở người suy nhược do lao, viêm phế quản mạn tính, viêm họng mạn tính.

  • Triệu chứng: họng khô, ho khan, đờm ít, ho ra máu, người gày, chất lưỡi đỏ, ra mồ hôi trộm, mạch tế sác.

  • Phương pháp chữa: Tư âm dưỡng phế; dưỡng âm bổ phế.

  • Bài thuốc 1:

Sa sâm

20g

Trần bì

6g

Hoài sơn

16g

Mạch nha

10g

Mạch môn

12g

Tang bạch bì

10g

Thiên môn

12g

Quy bản

10g

Thục địa

12g

 

 

  • Bài thuốc 2: CHỨNG ÂM LÝ LAO THANG

Đan bì

12g

Mạch môn

10g

Quy bản

10g

Chích thảo

6g

Ý dĩ

12g

Ngũ vị tử

10g

Sinh địa

12g

Đảng sâm

12g

Bạch thược

12g

Liên tử tâm

10g

Trần bì

6g

Đại táo

4 quả

  • Bài thuốc 3: BÁCH HỢP CỐ KIM GIA GIẢM THANG

Sinh địa

12g

Bạch thược

8g

Thục địa

12g

Bối mẫu

4g

Huyền sâm

12g

Cát cánh

6g

Mạch môn

8g

Cam thảo

4g

Đương quy

8g

Bách hợp

12g

Nếu ho ra máu thêm Bạch cập 8g; A giao 8g. Châm Phế du, Thái khê, Thái uyên, Xích trạch, Thận du, Liêm tuyền.

Tâm âm hư: gặp ở người thiếu máu, phụ nữ khi sinh bị mất máu.

  • Triệu chứng: hồi hộp, vật vã, ngủ ít, hay quên, sốt hâm hấp, ra mồ hôi trộm, lòng bàn tay chân nóng, miệng khô, lưỡi đỏ, mạch tế sác.

  • Phương pháp chữa: tư dưỡng tâm âm, an thần định chí

  • Bài thuốc 1:

Sa sâm

12g

Tâm sen

8g

Mạch môn

12g

Liên nhục

12g

Kỷ tử

12g

Táo nhân

8g

Long nhãn

8g

Đăng tâm

8g

  • Bài thuốc 2: THIÊN VƯƠNG BỔ TÂM ĐAN

Đảng sâm

16g

Cát cánh

6g

Huyền sâm

12g

Đương quy

8g

Đan sâm

8g

Thiên môn

10g

Phục linh

8g

Mạch môn

10g

Ngũ vị tử

6g

Bá tử nhân

8g

Viên chí

8g

Toan táo nhân

8g

Địa hoàng

12g

Chu sa

0,6g

Uống thuốc sắc (chu sa gói riêng cùng với thuốc đã sắc) ngày 1 thang hoặc tán bột làm viên mỗi ngày uống 20g.

Châm bổ các huyệt Tâm du, Thần môn, Nội quan, Thiếu hải.

Vị âm hư: hay gặp ở những người sau khi mắc bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng sốt cao.

  • Triệu chứng: miệng họng khô nhất sà sau khi ngủ dậy, không muốn ăn, trằn trọc, sốt nhẹ, lưỡi đỏ ít rêu, táo bón, mạch tế sác.

  • Phương pháp chữa: tư dưỡng vị âm (dưỡng âm hòa vị)

  • Bài thuốc 1:

Vừng đen

160g

Lá dâu non

120g

Tán nhỏ làm viên với mật ong, ngày uống 10 – 20g.

  • Bài thuốc 2: DIỆP THỊ DƯỠNG VỊ THANG

Mạch môn

12g

Ba đậu chế

0,1g

Thạch hộc

12g

Bạch truật

10g

Ngọc trúc

8g

Ô mai

6g

Tang diệp

12g

Ma hoàng

4g

Sa sâm

12g

 

 

  • Bài thuốc 3: ÍCH VỊ THANG

Sa sâm

12g

Sinh địa

12g

Mạch môn

12g

Đường phèn

20g

Ngọc trúc

12g

 

 

Châm bổ các huyệt: túc tam lý, Tỳ du, Thận du, Tam âm giao, Vịdu, Thái khê.

Can âm hư: gặp ở những phụ nữ tiền mạn kinih, cao huyết áp và xưo cứng động mạch ở người già suy nhược thần kinh.

  • Triệu chứng: dễ cáu gắt, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, lưỡi khô, mạch huyền tế sác.

  • Phương pháp: bổ can âm.

  • Bài thuốc 1:

Kỷ từ

12g

Tang thầm

8g

Hà thủ ô

12g

Long nhãn

8g

Thục địa

12g

Cúc hoa

8g

Đỗ đen sao

12g

Mạch môn

8g

Sa sâm

12g

 

 

  • Bài thuốc 2: BỔ CAN THANG

Thục địa

12g

Mạch môn

12g

Đương quy

12g

Táo nhân

8g

Bạch thược

12g

Mộc qua

8g

Xuyên khung

8g

 

 

Châm bổ các huyệt Thái xung, Can du, Đởm du, Thái khê, Khâu khư.

Thận âm hư: thường gặp ở người bị bệnh suy nhược thần kinh, cao huyết áp, xơ cứng động mạch, rối loạn chất tạo keo (viêm khớp dạng thấp, lupud ban đỏ…) thời kỳ hồi phục của các bệnh truyền nhiễm, nhiễm trùng.

  • Triệu chứng: hoa mắt, chóng mặt, ù tai, răng lung lay, miệng khô, lòng bàn tay chân nóng, ra mồ hôi trộm, nhức trong xương, di tinh, đau lưng, chất lưỡi đỏ, mạch sác…

  • Phương pháp: bổ thận âm

  • Bài thuốc 1:

Mạch môn

12g

Quy bản

12g

Thiên môn

8g

Thạch hộc

12g

Kỳ tử

12g

Tang thầm

8g

Hoài sơn

12g

Thục địa

12g

Ngưu tất

12g

 

 

  • Bài thuốc 2: LỤC VỊ HOÀN

Thục địa

16g

Trạch tả

8g

Sơn thù

12g

Đan bì

8g

Hoài sơn

12g

Phục linh

8g

Uống thuốc sắc hay tán bột làm viên mỗi ngày uống 20g. Châm bổ các huyệt: Thận du, Can du, Tâm âm giao, Quan nguyên, Nội quan, Thần môn.

 

 

 

Bài viết liên quan