BÀI THUỐC TRỊ BỆNH VIÊM ĐẠI TRÀNG, TRĨ, TẢ KIẾT LỴ - PHẦN 4

1. KIẾT LỴ TÁN:

• Chủ trị: Hư hàn lỵ: bụng dưới đau lâm râm, ngày đi ngoài 5 – 7 lần, đi tiêu chất nhày trắng, loãng. Người mệt nhọc tay chân không ấm, ăn kém, tiểu tiện trong hoặc hơi vàng.
• Cách dùng: Các vị sao sấy giòn tán bột mịn. Người lớn ngày dùng 25 – 30g, chia uống 3 lần/ngày. Trẻ em tùy tuổi dùng 8 – 15g chia uống làm 4 lần/ngày. Hòa bột vào cháo nóng để uống.
• Chú ý gia giảm:
  + Nếu đại tiện thường xuyên bị són ra, không chủ động nín nhịn được gia thêm Vỏ quả lựu (nướng vàng xem) 15g.
  + Sắc lấy nước hòa với thuốc trên uống hoặc có thể tán bột mịn để riêng, mỗi lần uống thuốc cho thêm 5g bột vỏ quả lựu hòa vào cháo nóng để ấm uống.
   

2. HOẮC HƯƠNG TÁN:
   

• Thành phần:
  + Hoắc hương: 100g
  + Giả khôi (củ nấu) chế: 40g
  + Binh lang: 30g
• Chủ trị:
  + Bụng đau lâm râm, đại tiện ngày 3 – 4 lần có khi hơn, thậm chí són ra quần.
  + Phân có nhày trắng loãng, ăn yếu , bụng đầy, tay chân mát, người mệt mỏi ủ rũ.
• Cách dùng: Củ nâu chế:
  + Củ nâu loại đỏ, gọt bỏ vỏ ngoài, thái mỏng ngâm nước vo gạo trong 24 giờ (thay nước vo gạo nhiều lần) lấy ra phơi khô, sao đen.
  + Các vị phơi sao sấy khô tán bột mịn.
  + Người lớn ngày dùng 30 – 40g chia 4 lần. Trẻ em tùy tuổi dùng 10 – 20g, chia uống 4 lần.
  + Hòa với nước đun sôi để ấm uống.
• Kiêng kỵ: các chất tanh, lạnh, bún đậu phụ, mỡ ôi.
   

3. NỤ SIM RIỀNG ẤM HOÀN:

• Thành phần:
  + Nụ sim (phơi khô sao vàng): 100g
  + Riềng ấm (phơi khô): 50g
• Chủ trị:
  + Bụng đau lâm râm lại mót đi ngoài.
  + Đại tiện nhiểu lần trong ngày.
  + Phân nhày trắng loãng, ăn kém.
• Cách dùng:
  + Các vị tán bột mịn, luyện hồ làm hoàn bằng hạt đậu tương.
  + Người lớn ngày dùng 40 – 60 viên, chia uống 3 – 4 lần. Trẻ em tùy tuổi ngày dùng 20 – 40 viên, chia uống 3 – 4 lần. Uống với nước nóng.
   

4. NHA ĐAM TỬ NHÂN PHƯƠNG:

• Thành phần: Nha đam tử nhân (chế); Long nhãn số lượng tùy ý.
• Chủ trị:
  + Lỵ lâu ngày, đã từng dùng nhiều thuốc, bệnh đỡ một thời gian lại tái phát.
  + Bụng đau lâm râm, đau nhiều ở vùng hố chậu, ngày 5 – 7 lần, mót rặn nhiều, hậu môn tức khó chịu, rặn mãi ra ít chất nhày nhớt máu, trắng đỏ lẫn lộn, thê lực giảm sút.
• Cách dùng: Nha đảm tử (quả sầu đâu cứt chuột) đập dập bóc vỏ lấy nhân, gói trong giấy bản ép hết dầu, lấy long nhãn bọc kín rồi nuốt. Không nhai vì nha đảm tử rất đắng, dễ gây nôn.
  • Người lớn ngày dùng 10 – 14 nhân. Người suy nhược, trẻ em trên 5 tuổi, ngày dùng 5 – 7 nhân. Chia uống 3 lần.
  • Chú ý:
    + Uống thuốc xong nằm nghỉ, sau khi uống 1 giờ cho người bệnh ăn một bát cháo loãng.
    + Thuốc có độc nên chỉ dùng 1 liều như trên, không dùng quá liều.
    + Uống liều trên thấy người có nôn nao khó chịu buồn nôn, dừng thuốc sẽ hết.
  • Kiêng kỵ: không dùng cho phụ nữ có thai và trẻ em dưới 5 tuổi, người tỳ vị hư nhược nôn mửa CẤM dùng.
     

5. VIÊN NHA ĐẢM TỬ:

• Thành phần:
  + Nha đảm tử: 50g
  + Bách thảo sương: 50g
• Chủ trị: Lỵ amip dai dẳng lâu ngày, đau bụng vặt, đi ngoài ra máu lẫn chất nhày.
• Cách dùng:
  + Nha đảm tử đập dập bóc bỏ vỏ sấy khô để riêng lấy nhân gói vào giấy bản ép hết dầu (vì dầu có tính chất kích thích gây nôn và tiêu chảy), sấy khô.
  + Vỏ và nhân hạt nha đảm đã ép hết dầu và sấy khô hợp với bách thảo sương tán bột mịn, luyện hồ làm viên 0,10g.
  • Người lớn uống 6 – 10 viên. Chia uống 3 – 4 lần trong ngày. Chiêu thuốc bằng nước chín ấm, uống lúc đói.
  • Kiêng: người tỳ vị hư nhược, nôn mửa không dùng.
     

6. VIÊN SẦU ĐÂU CỨT CHUỘT:
   

• Thành phần:
  + Quả sầu đâu cứt chuột chế: 40g
  + Bách thảo sương: 40g
• Chủ trị:
  + Khởi đầu rối loạn tiêu hóa, đau bụng đi ngoài phân lỏng, ăn kém người mệt mỏi sút cân mau, bụng đau quặn từng lúc.
  + Đại tiện mót rặn, bài tiết chất nhày như mủ lẫm máu.
  + Bệnh lúc đỡ, lúc tăng, sau bữa ăn có thức ăn không thích hợp là bị đi ngoài ngay.
• Cách dùng: Quả sầu đâu cứt chuột tẩm rượu trắng 40độ đem sao khô, sao tẩm như vậy 3 lần, ủ giòn tán bột mịn.
  • Bách thảo sương: Cạo lấy muội trôn nồi (nồi đun bằng rơm rạ, củi – không lấy muội bằng than đá, dầu hỏa) đem sao lại tán bột mịn.
  • Hai thứ bột trên trộn đều luyện hồ làm hoàn bằng hạt đậu xanh. Người lớn dùng 15 – 20 viên, chia làm 3 lần. Trẻ em tùy tuổi 5 – 15 viên, chia làm 3 lần. Uống với nước thang sau:
    • Vỏ quả lựu (sao vàng) 20g; Búp ổi hoặc rộp ổi 20g.  Sắc kỹ, mỗi lần lấy một chén con, uống với thuốc viên trên, uống lúc đói.
  • Kiêng kỵ:
    + Phụ nữ có thai không dùng thuốc này.
    + Tỳ vị hư yếu, nôn mửa không dùng.
    + Không uống quá liều quy định trên.

Nguồn: Đông Y Thiện Tri Thức tổng hợp.