CỦ MÃ THẦY - GIẢI NHIỆT, LỢI TIÊU HÓA

Mã thầy sống trong ruộng nước, ao đầm, vỏ tím sẫm hoặc tím đen, thịt củ trắng, ăn giòn, mát, ngon miệng, lại có giá trị chữa bệnh khá cao.

Mã thầy được dùng làm thuốc từ lâu, Các nhà y học đã đúc kết: Mã thày ích khí, an trung, khai vị, tiêu thực, giải thực nhiệt trong ngực, trị 5 loại nghẹn ngạt ở hoành cách, tiêu khát, hoàng đản. Cuốn Bản thảo cầu chân có nói: Mã thày có tác dụng phá tích trệ, cầm máu, chữa lỵ, trị nhọt, giải độc, lên đậu, làm trong giọng, chữa say rượu.

Y học hiện đại qua phân tích thấy mã thày chứa nhiều tinh bột, protid, lipid thô, canxi, sắt, các vitamin A, C, P. Mã thày còn có hoạt chất chống nhiễm khuẩn, hạ huyết áp, diệt cầu khuẩn, trực khuẩn…

Mã thầy vị ngọt, tính hàn, hoạt. Trong điều trị lâm sàng Đông y thường kết hợp với sứa làm tuyết canh thang giúp thanh nhiệt trừ đờm, hạ huyết áp, chữa táo bón. Mã thày giúp nhiệt phế vị, sinh tân dịch, đỡ khô khát: ép mã thày lấy nước hòa lẫn nước cỏ tranh tươi, nước ngó sen uống. Người ho nhiều đờm do nhiệt, táo bón cũng có thể uống nước này. Người bị sưng đau mắt đỏ, kéo màng mộng dùng mã thày sẽ bớt màng. Mầm củ mã thày gọi là thiên thảo có tác dụng lợi thủy, tiêu thũng.

Do mã thày có tính hàn nên người tỳ thận hư hàn, trẻ em đái dầm cần kiêng dùng. Ăn sống mã thày dễ làm lây bệnh ký sinh trùng nhất là sán, do vậy nên rửa sạch, chần nước sôi rồi hãy dùng.

Một số bài thuốc chữa bệnh bằng mã thầy:

Đái ra máu: Mã thày 150g; rễ sỏ tranh 60g, sắc uống.
Cao huyết áp: Mã thày 100g; rau câu, râu ngô mỗi thứ 30g, sắc uống.
Phế vị đàm nhiệt, táo bón: Mã thày 60g, da sứa 60g, sắc uống.
Phiền khát, táo bón: Nước ép mã thày, nước ép rễ cỏ lau tươi, nước ép ngó sen, nước ép lê, quýt, mỗi thứ 5 đến 10ml, mỗi ngày dùng 1 đến 2 lần.
Mụn nước: Mã thày 6 củ rửa sạch, giã nát, lòng trắng trứng 1 quả trộn đều bôi.
Đầu vú nứt nẻ: mã thày 6 củ, ép lấy nước, cho một ít băng phiến để bôi.
Ho gà: mật ong 50g; màng mề gà 10g (sao vàng thành nghiền thành bột); tỏi 10 nhánh (ép lấy nước), mã thày 500g (ép lấy nước); cho tất cả vào nước (lượng vừa phải) đun sôi. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 3 thìa con.
Trẻ em bị viêm niêm mạc miệng: mã thày 6 củ sao tồn tính, tán thành bột, uống với 1 chút rượu.
Phụ nữ băng huyết: mã thày (loại 1 tuổi) 1 củ đốt tồn tính, tán thành bột, uống với rượu.
Trĩ chảy máu: Mã thày 500g rửa sạch giã nhỏ, địa du 30g, thêm 150g đường đỏ, sắc khoảng 1h. Mỗi ngày uống 2 lần, uống trong 3 ngày.

Nguồn: Đông Y Thiện Tri Thức tổng hợp.