LIÊN KIỀU

• Tên khoa học: Forsythia suspense (thumb) Vahl, họ Nhài (oleaceae); Còn gọi là Thanh kiều – lão kiều.

• Bộ phận dùng: Quả chín đã chế biến khô của cây Liên kiều (Fructus Forsythiae). Đã được ghi vào Dược điển VN và TQ.

• Mô tả cây: Cây liên kiều cao 2 – 4m, cành non gần như 4 cạnh, có nhiều đốt, giữa các đốt thân rỗng, lá đơn thường mọc đối, phiến lá hình trứng đầu nhọn, dài 4 – 7cm, rộng 2 – 3cm, mép răng cưa. Hoa maàu àng tươi, dài và tràng hình ống. Quả khô hình trứng dài 1 – 2cm, đường kính chỗ rộng nhất khoảng 1cm, đầu nhọn, có cuống nhỏ. Mặt ngoài quả màu nâu nhạt, có nhiều đốm vàng nổi lên, có rãnh dọc rõ rệt, khi chín mở ra như mỏ chim. Trong có nhiều hạt, nhưng thường bị rơi vãi khi quả nứt ra. Hạt nhỏ dài, màu nâu. Hoa tháng 3 – 5, quả tháng 7 – 8.

• Thu hái và chế biến: Mùa thu hái khi quả đã chín, chịn bỏ tạp chất, sát cho quả nứt, bỏ hạt phơi sấy khô là được, gọi là lão kiều. Nếu hái quả khi chưa chín, phải nhúng vào nước sôi rồi vớt ra,, phơi sấy khô là được, gọi là Thanh kiều.

• 

• Công dụng: Theo Đông y, Liên kiều vị đắng, tính lạnh vào 2 kinh Tâm, Đởm. Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, làm tan các chỗ bị kết ứ, tiêu mủ. Theo Tây y, Liên kiều có tác dụng hạ sốt nóng, chống viêm, chống nôn, bổ tim. Dùng chữa các chứng bệnh do nhiếm trùng gây sốt nóng (cúm, viêm họng), nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm bàng quang, viêm bể thận, mụn nhọt dộc, phát ban, mẩn ngứa, sởi, dự ứng, lao hạch, cảm mạo, phong nhiệt, sốt sợ gió, ho ra đờm đặc vàng khô cổ.

  • Liều dùng: 3 – 15g. sắc tán bột. Người hư hàn không dùng Liên kiều.

• Một số ứng dụng bài thuốc:

  • Bài số 1: Chữa mụn nhọt độc: Liên Kiều 10g; Bồ công anh 10g; Cúc hoa 10g, Sắc uống.

  • Bài số 2: Chữa dị ứng, chàm tím: Liên kiều 15g; Xích thược 10g; ma hoàng 5g; Cam thảo 5g. Sắc uống.

  • Bài số 3: Chữa cảm mạo phong nhiệt, người sốt sợ gió, ho ra đơmg đặc vàng, khô cổ: Liên kiều 10g; Kim ngân hoa 10g; Bạc hà 5g; Kinh giới 5g; Lá đại thanh 15g. Sắc uống.

  • Bài số 4: nước uống thay nước chè, phong cúm: Liên kiều 10g; Kim ngân hoa 10g; Cam thảo 3g. Sắc uống.

• Bảo quản nơi khô, mát.

Đông y Thiện Tri Thức tổng hợp