HẠNH NHÂN – TRỊ HO HEN, NHUẬN TRÀNG, THÔNG ĐẠI TIỆN
Hạnh nhân có hai giống là hạnh trồng và hạnh núi. Quả hạnh ăn ngọt mềm, giàu dinh dưỡng, chứa protein, đường, canxi, phốt pho, sắt, các vitamin A, B, C… Nó là một trong những vị thuốc chính cho điều trị ho hen, nhuận tràng trong Đông y.
Trong cuốn “ Thần nông bản thảo kinh”, hạnh nhân được dùng chủ trị ho hen khò khè, khó thở, rát họng đau vú, vết thương… Hạnh nhân có hai loại là đắng và ngọt; chúng chẳng những tính vị khác nhau mà ứng dụng lâm sàng cũng khác nhau.
Hạnh nhân đắng (khổ hạnh nhân) tính ấm, vị đắng, cay, hơi độc. Vị đắng vào phổi làm hạ phế khí, vị cay có tác dụng giúp dễ thở, tiêu đờm. Các dạng ho hen đều dùng tốt. Người bị nhiệt thì thêm thuốc thanh nhiệt, người bị hàn thì thêm vị thuốc ấm, người bị cảm thêm thuốc giải biểu.
Người bị chứng ho khan không nên dùng.
Hạnh nhân chứa dầu nên còn có tác dụng làm thuốc nhuận tràng, thông tiện.
Hạnh nhân ngọt (điếm hạnh nhân) tính bình, vị ngọt, không độc, dùng cho người già, suy nhược cơ thể, ho hen do hư lao, táo bón khó đại tiện.
Theo nghiên cứu hiện đại cho thấy, glucocid trong hạnh nhân đắng khi vào cơ thể được phân tán từ từ, tạo thành chất toan “khinh thanh” vi lượng có tác dụng trấn tĩnh trung khu hô hấp, giảm hom dứt hen. Hạnh nhân đắng liều cao dễ gây ngộ độc. Hạnh nhân tính ấm nếu ăn nhiều trong một lúc sẽ gây tiêu chảy, viêm ruột và hại răng.
Một số bài thuốc bằng hạnh nhân:
- Hen: hạnh nhân 15g; ma hoàng 15g; cam thảo 6g, 3 thứ bọc trong vải trắng; đậu phụ 250g. đun tất cả trong 1h bỏ bã, ăn đậu phụ và uống nước, mỗi ngày 2 lần (sáng, chiều).
- Viêm phế quản mạn tính: Hạnh nhân ngọt rang chín, mỗi ngày nhai 10 hạt vào buổi sáng chiều.
- Táo bón: hạnh nhân, hỏa ma nhân, đào nhân, đương quy mỗi vị 15g, giã nát, làm thành viên với mật ong, mỗi ngày ăn 2 lần, mỗi lần 6g.
- Ho do phong nhiệt: hạnh nhân 6g; đào nhân, mạch đông, bối mẫu, lá dâu, đương quy, đại cáp mỗi loại 9g, sắc uống.
- Chấn thương: hạnh nhân, đào nhân, hồng hoa mỗi loại 6g, đại hoàng 2g, cam thảo 3g, sắc uống.
Nguồn: Đông Y Thiện Tri Thức tổng hợp.
