ĐAU LƯNG TRONG Y HỌC CỔ TRUYỀN

Đau lưng một bên hay hai bên cột sống là một chứng bệnh nhiều nguyên nhân gây ra có thể chia làm hai loại:  Đau lưng cấp tính và đau lưng mạn tính.

Đau lưng cấp thường do bị lạnh gây co cứng các cơ ở vùng sống lưng, dây chằng, cột songs bị viêm, phù nề chèn ép dây thần kinh khi vác nặng, sai tư thế, sang chấn vùng sống lưng. Đau lưng mãn thường do viêm cột sống, thoáihóa cột sống, lao ung thư, đau nội tạng ở ngực, lan tỏa ra sau lưng, đau lưng cơ năng do động kinh, suy nhược thần kinh.

1. Đau lưng cấp do co cứng các cơ: Y học cổ truyền cho rằng đau lưng này là do hàn thấp gây ra với các triệu chứng  như đau lưng xảy ra đột ngột, sau khi bị lạnh, mưa ẩm thấp, đau nhiều không cúi được, ho và trở mình cũng đau, thường đau 1 bên, ấn vào cơ sống lưng bên đau mạch trầm huyền.

• Phương pháp chữa là khu phong, tán hàn, trừ thấp, ôn kinh hoạt lạc (hành khí, hoạt huyết).
• Bài thuốc:

Bài số 1: Dùng sắc uống:

Bài số 2: Can khương thương truật thang gia giảm (bài 1)

Bài số 3: Can khương thương truật thang gia giảm (bài 3)

Nếu đau nhiều có thể thêm phụ tử, tế tân 4g.

• Châm cứu: châm kim tại vùng đau cần châm tả (vê kim luôn), nếu từ D12 trở lên thì thêm 2 huyệt Kiên tỉnh, nếu từ thắt lưng trở xuống châm huyệt Ủy trung, Dương lăng tuyền cùng bên đau.
• Xoa bóp: dùng các thủ thuật ấn day, lăn trên vùng cơ bị co cứng, nếu từ thắt lưng trở xuống ấn huyệt Côn lôn cùng bên.
• Nhĩ châm: Vùng thắt lưng, vùng lưng (tùy nơi đau). Sau khi châm hoặc nhĩ châm, xoa bóp bảo người bệnh vận động ngay thường kết quả nhanh chóng.

2. Đau lưng cấp khi thay đổi tư thế hay vác nặng lệch tư thế: theo Y hoc cổ truyền là do khí trệ, huyết ứ gây ra với triệu chứng sau khi vác nặng lệch người, hoặc sau một động tác thay đổi tư thế đột ngột bị đau một bên sống lưng đau dữ dội ở một chỗ vận động hạn chế, nhiều khi không cúi hay đi lại được, cơ co cứng.

• Cách chữa là hành khí hoạt huyết, thư cân hoạt lạc bằng cách: Dùng muối rang chườm nóng tại chỗ hoặc lá ngải cứu sao với rượu, đắp ấm tại chỗ; cũng có thể xoa bằng cồn bóp Ô đầu sống, quế, đại hồi.
• Cũng có thể xoa bóp vào nợi đau giống như đau lưng cấp do bị lạnh.

3. Đau lưng do viêm cột sống: có sưng nóng, đỏ vùng cột sống, lưng đau. Y hoc cổ truyền cho nguyên nhân là thấp nhiệt. Cách chữa tương tự như viêm khớp dạng thấp tiến triển. Tại chỗ có thể dùng xoa bóp. Tránh vận động mạnh như đau lưng do lạnh, nên vận động từ từ nhẹ nhàng theo sự tiến triển tốt dần của khớp cột sống bị viêm.
4. Đau lưng do bị suy nhược thần kinh. Đau lưng ở người già do cột sống bị thoái hóa. Theo y học cổ truyền là do thận hư. Nếu do thần kinh, thì cơ bản là chữa toàn thân và nguyên nhân là do suy nhược thần kinh thêm vào các thuốc bổ thận và chữa đau lưng như: Ngưu tất, tục đoạn, cẩu tích, ba kích, đỗ trọng.

• Nếu do người già thì sử dụng các thuốc đau lưng, bổ thận, trừ phong thấp. Tại chỗ dùng kim châm cứu, tùy theo hư hàn hay âm hư vào các huyệt ở vùng thắt lưng như Thận du, Đại trường du, Mệnh môn, Chí thất, bát liêu. Xoa bóp vùng thắt lưng.
• Nếu do thoái hóa cột sống cần vận động nhẹ nhàng, thường xuyên để phục hồi động tác tránh bị xơ hóa và dính khớp thêm.

Bài viết có tính tham khảo không thay thế cho sự khám và điều trị của thày thuốc.

Đông y Thiện Tri Thức tổng hợp