CÁC LOẠI RAU LÀM THỰC PHẨM – VỊ THUỐC – PHẦN 6
CỦ CẢI
Củ cải còn gọi là la bốc, thái bao, tử tùng, củ cải trắng, mộng bạch. Là rễ của cấy củ cải (Raphanus sativus var longipinnatus) thực vật họ Cải (Brassicaceae). Tính mát, vị đắng hơi ngọt. Thành phần chính có vitamin C, canxi, phosphor, sắt, đường,… Ăn sống có thể giúp tiêu hóa, giải khát, thuận khí. Củ cải có thể giúp giải độc tố trong thức ăn, nâng cao sức hoạt động của tế bào, chống khuẩn, chống ung thư. Thường ăn, có lợi cho sức khỏe, có thể xắt lát phơi khô dùng dần.
Tác dụng: tiêu thức ăn, hóa đờm, khoan trung, thuận khí, thanh nhiệt giải độc. Chủ yếu dùng cho ăn no đầy bụng, ho đờm mất tiếng, thổ huyết, chảy máu mũi, kiết lỵ, đau đầu, bị thương, rộp miệng, chân run. Ăn sống có thể phòng sỏi túi mật.
Cách dùng: Ăn sống, nấu, xào nướng. Dùng làm thuốc: nấu canh, ép nước uống, hoặc đắp ngoài, nhỏ mũi.
Kiêng kỵ: người tì vị yếu, khó tiêu thì không ăn, không dùng lẫn với địa hoàng, hà thủ ô, nhân sâm, người khí hư thì không dùng đơn độc, có thể ăn với gừng.
Chữa một số bệnh:
Ăn quá mức, dạ dày quá chua, nôn ra nước chua, tiêu hóa không tốt: Ăn sống của cải hoặc ăn sợicủ cải tươi ướp lạnh, mỗi lần lượng vừa đủ.
Nôn mửa: Củ cải rửa sạch, gã nát, nấu với mật ong, nhừ thì ăn; Củ cải trắng 1 củ, giã lấy nước, cho thêm đường đỏ, uống với nước đun sôi để nguội.
Đau dạ dày: Củ cải trắng, giã lấy nước, cho thêm gừng, uống sau mỗi bữa ăn khoảng nửa chén thuốc.
Viêm ruột, tiêu chảy: 50g củ cải khô, sắc uống. Ngày 2 – 3 lần.
Kiết lị: 250g củ cải, 30g đường trắng. Củ cải giã nát lấy nước, cho thêm đường trắng uống với nước đun sôi, ngày 2 lần; Nước củ cải 60ml. Mật ong 30ml, nước gừng 15g, nước trà đặc 1 chén. Hòa đều, đun nóng lên để uống. Ngày dùng 2 – 3 lần.
Táo bón thành quen: củ cải trắng cắt lát hoặc cắt thành sợi, cho thêm gia vị, xào để ăn, hoặc dùng củ cải đun thành canh, cho thêm mật ong để uống.
Cảm: dùng 250g củ cải trắng, rửa sạch, cắt miếng, đun nước cho thêm đường trắng vừa đủ, uống nóng. Ngày uống 3 – 4 lần.
Ho nhiều đờm: Củ cải trắng rửa sạch, giã nát lấy nước cho thêm mật ong. Mỗi lần uống 50 – 60ml, ngày dùng 2 – 3 lần; Hoặc dùng 200g của cải, 20g đường phèn. Củ cải sắt miếng đunv ới nước và đường phèn để uống, ngày 3 lần, uống liên tục; Hoặc củ cải trắng 1 củ, lê 1 quả, mật ong 50g; óc hồ tiêu 7 hạt, cho vào bát đun cách thủy để ăn.
Viêm khí quản mạn tính: 250g củ cải trắng, 60g đường phèn, mật ong vừa đủ, cho vào 1 bát nước, đun còn nửa bát, ăn củ cải uống nước. Mỗi ngày dùng 2 lần sáng và tối; Hoặc dùng 100g củ cải trắng, 50g của hành to, 1 củ tỏi to, sơn tra, cam thảo mỗi thứ 5g. Đun nước bỏ bã, ngày uống 2 lần.
Ho lao ra máu: Củ cải đỏ 1000g rửa sạch, cắt miếng. Cho thêm 300ml nước. Đun cho còn 100ml, ép bã lấy nước. Cho thêm 10g phèn chua, 100g mật ong, trộn đều. Ngày 3 lần, mỗi lần 50ml. Uống lúc bụng đói.
Ho do sởi: củ cải trắng vừa đủ, nấu nước. Cho thêm đường trắng, ngày uống 2 -3 lần.
Ho lâu ngày: 500g củ cải trắng, rửa sạch ép lấy nước. Cho thêm rỉ đường, đun chín để ăn.
Huyết áp cao: Củ cải tươi giã nát lấy nước, uống sống. Ngày 2 lần. Mỗi lần 25 – 50ml; Hoặc Củ cải khô, lá đay lượng vừa đủ, hãm với nước sôi uống thay trà. Uống tùy ý.
Bệnh tiểu đường: Củ cải 2,5kg, rửa sạch, cắt miếng, đun gạn lấy nước, dùng nước cho gạo dẻo vào đun thành cháo, ăn thường xuyên.
Miệng khô khát: củ cải rửa sạch, giã nát lấy 500ml nước ép. Uống sống.
Đau một bên đầu: Củ cải rửa sạch, ép lấy nước (2 – 3ml) nằm ngửa, nhỏ vào mũi.
Khản tiếng, mất tiếng: Củ cải tươi, rửa sạch, giã nát ép lấy nước cho thêm nước gừng uống; Hoặc dùng 1 củ cải trắng, 3g bồ kết, đun nước, khi chín ăn của cải, uống nước.
Tắc ruột (bí đại tiện chướng bụng): 500g củ cải; rửa sạch, cắt miếng. Cho thêm 1 lít nước, đun còn 500ml, uống 1 lần cho hết.
Chảy máu mũi không ngừng: Củ cải rửa sạch giã nát ep lấy nước nửa bát, cho vào một ít rượu, uống lúc còn nóng, lấy nước nhỏ mũi, lấy bã củ cải đã nhừ đắp vào mũi.
Bị bỏng nước sôi, bỏng lửa, bị thương: củ cải rửa sạch, giã nát đắp chỗ đau làm mát chỗ đau.
Chân yếu có thể đun nước củ cải ngâm chân. Lấy củ cải khô nghiền thành bột rắc vào kẽ chân.
Viêm da do tiếp xúc: Ép nước củ cải tươi bôi vào chỗ đau, ngày 3 lần, dùng trong 2 – 3 ngày.
Trúng độc hơi than: Ép nước của cải tươi uống nhiều lần.
Phòng bệnh sỏi mật: nước ép củ cải tươi thêm đường trắng để uống, mỗi lần 100 – 200ml.
Đông y Thiện Tri Thức tổng hợp
