MÀO GÀ TRẮNG
-
Tên khoa học: Celosia argentea Lin, họ Dền (Amaranthaceae); còn gọi là Thanh tương tử (TQ) – Cây đuôi chồn – Cây mào gà đuôi nheo.
-
Bộ phận dùng: hạt già của cây mào gà trắng đã chế biến khô. Được ghi vào Dược điển TQ
-
Mô tả: Cây mào gà trắng là một loại cỏ, thân mọc thẳng cao độ 60cm. Lá mọc so le, hình mũi mác, dài 6 – 10cm, rộng 2 – 4cm. Hoa mọc thành bông, màu trắng xanh nhạt hoặc phớt hồng, đuôi nhọn; hoa nở vào mùa hạ và thu. Quả nang trong có nhiều hạt hình tròn dẹt, màu đen, nhỏ độ 1mm. Cây mà gà trắng được trồng làm cảnh ở khắp nơi trong nước, trồng bằng hạt.
-
-
Thu hái và chế biến: lấy hạt vào mùa thu khi hạt già, cắt cả bông hoa đem phơi khô, đập xoa cho hạt rơi ra, đem sàng sẩy, loại bỏ tạp chất rồi phơi khô. Thanh tương tử không mùi, vị nhạt. Loại thanh tương tử hạt mập già, màu đen nhánh, khô không vụn nát là tốt. Cần phân biệt với cây mào gà đỏ, còn gọi là Kê quan hoa, hoa to, đầu mép lượn song như nhung: hoa mào gà đỏ được ghi vào Dược điển TQ với tác dụng cầm máu.
-
Công dụng: Theo Đông y, thanh tương tử vị đắng, tính hơi lạnh, vào kinh Can. Có tác dụng trừ phong nhiệt, trừ hỏa trong Gan, làm sáng mắt. Dùng chữa các chứng bệnh: mắt đỏ sưng đau, kéo màng hoa mắt, mẩn ngữa ngoài da. NHân dân ta dùng làm thuốc cầm máu, chữa chảy máu cam, xích bạch lị, lòi dom, chảy máu tiêu hóa, chảy máu tử cung. Ngoài ra chữa tăng huyết áp, váng đầu.
-
Liều dùng: 5 – 10g sắc uống hoặc chế thành thuốc viên. DÙng ngaoì da tắm rửa chữa ghẻ lở, mẩn ngứa.
-
Lưu ý: Người thuộc chứng âm hư, hỏa vượng, yếu gan, thận đồng tử mở rộng không được dùng.
-
Lá và thân cây mào gà trắng chữa viêm phế quản, hen phế quản, viêm dạ dày, và ruột. nước sắc lá và thân: tắm chữa mẩn ngứa ngoài da, lở loét, trĩ ra máu.
-
-
-
Một số bài thuốc ứng dụng:
-
Bài số 1: Chữa đau mắt đỏ sưng đau:
-
-
Thanh tương tử
5g
Quyết minh tử
10g
Hoàng liên
2g
Tần giao
2g
Tiền hồ
3g
Đại hoàng
3g
Thăng ma
3g
Hoàng cầm
2g
Chi tử nhân
5g
Trần bì
3g
Chỉ xác
3g
Địa cốt bì
5g
HUyền sâm
4g
Xích thược dược
5g
Linh dương giác
0,5g
Xa tiền tử
5g
Cúc hoa
8g
Cam thảo
5g
Tán thành bột, uống sau ăn, khi sắp đi nằm nghỉ.
-
-
Bài số 2: Chữa chảy máu cam: Dùng nước Thanh tương tử nhỏ vào mũi.
-
Bài sô 3: Chữa mắt kéo màng, nhìn mờ: hạt mào gà trắng 15g; Cốc tinh thảo 15g. Sắc uống.
-
Đông y Thiện Tri Thức tổng hợp
