NHỮNG BÀI THUỐC BỔ HUYẾT – PHẦN 2

Thuốc bổ huyết là thuốc dùng chữa chứng huyết hư, biểu hiện lâm sàng là sắc mặt vàng bủng, môi lưỡi nhợt, hoa mắt chóng mặt, hồi hộp mất ngủ, kinh nguyệt ít, sắc nhợt. Bài thuốc gồm các vị thuốc bổ huyết như Thục địa, Đương quy, Bạch thược, hà thủ ô, Tang thầm, Kỷ tử…

Trên lâm sàng thường dùng để tăng cường tác dụng bổ huyết có phối hợp thêm các vị thuốc bổ khí như Đảng sâm, Hoàng kỳ, Bạch truật và thuốc hoạt huyết như Xuyên khung, Ngưu tất…

1. QUY TỲ THANG – TẾ SINH PHƯƠNG

• Cách dùng: sắc nước uống. Có thể hòa với mật làm thành hoàn, mỗi lần uống  8 -12g.
• Tác dụng: Kiện tỳ dưỡng tâm, ích khí bổ huyết.
• Giải: Bài này gồm 2 bài Tứ quân thang và Đương qui bổ huyết than gia Long nhãn nhục, Toan táo nhân, Viễn chí, Mộc hương, Đại táo là một bài thuốc thường dùng để trị chứng tâm tỳ hư tổn. Trong bài này Sâm, Linh, Truật, Thảo (Tứ quân) bổ khí, kiện tỳ để sinh huyết là chủ dược; Đương quy, Hoàng kỳ bổ khí sinh huyết; Long nhãn, Táo nhân, Viễn chí dưỡng tâm an thần; mộc hương lý khí ôn tỳ; Sinh khương, Đại táo điều hòa vinh vệ. Các vị thuốc hợp lại có tác dụng ích khí kiện tỳ bổ huyết dưỡng tâm.
• Ứng dụng trên lâm sàng:
  • Chủ yếu trị các bệnh suy nhược có hội chứng bệnh lý tâm tỳ lưỡng hư, khí huyết bất túc sinh ra các triệu chứng mất ngủ, chán ăn, hay quên, tim hồi hộp, cơ thể mỏi mệt, sắc mặt vàng bủng, môi lưỡi nhợt, mạch yếu thường gặp trong các chứng suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh.
  • Trường hợp xuất huyết trong bệnh loét dạ dày tá tràng có hội chứng khí huyết bất túc có thể dùng bài này để chữa; bỏ các vị Mộc hương, Viên chí gia A giao, Địa du, Trắc bá diệp, Hoa hòe để tăng cường tác dụng chỉ huyết.
  • Trường hợp phụ nữ kinh kéo dài hoặc sanh nhiều cơ thể suy nhược hoặc sau khi mắc bệnh lâu, thời kỳ hồi phục ăn ngủ không ngon, cơ thể hư nhược đều có thể dùng bài này để chữa có kết quả tốt.

2. DƯỠNG VINH QUY TỲ THANH (HẢI THƯỢNG Y TÔNG TÂM LĨNH)

• Tác dụng chữa tất cả các chứng lao thương phát sốt ho, thổ huyết, hâm hấp sốt, biếng ăn, mỏi mệt, mạch thốn, hồng xích, nhược. Bài này có tác dụng chủ yếu chữa khí huyết hư tổn.

3. ĐẠI BỔ TÂM TỲ KHÍ HUYẾT PHƯƠNG (HẢI THƯỢNG Y TÔNG TÂM LĨNH)

• Thành phần gồm Táo nhân; Đương quy; Bạch truật; bạch thược; phục thần; Nhân sâm; Viên chí; Nhục quế; Ngũ vị (Tác giả không ghi liều lượng)
• Cách dùng là sắc nước uống khi còn ấm.
• Chủ trị: Chứng nguyên khí đại hư, đột nhiên ngã lăn ra, sinh ra chứng thoát nên uống bài này cùng với Bát hoàn để vừa bổ thủy hỏa để sinh khí vừa bổ âm để sinh huyết.

Bài viết có tính tham khảo không thay thế cho sự khám và điều trị của thày thuốc.

Đông y Thiện Tri Thức tổng hợp